Ξεμείναμε Από Λιμάνια!

Γράφει ο Φίλιππος Παπαδημητρίου

Αν λέγαμε σ’έναν ξένο πώς ο υπουργός ανάπτυξης Τάκης Θεοδωρικάκος σήμερα ανακοίνωσε, έπειτα από συνάντηση του με την Πρέσβειρα των ΗΠΑ ΚίμπερλιΓκιλφόιλ, ότι θα δημιουργηθεί δεύτερο εμπορικό λιμάνι στην Αττική, δίπλα στον Πειραιά, θα γελούσε. Το υφιστάμενο λιμάνι της Ελευσίνας είναι εντελώς ακατάλληλο και θα πρέπει να δημιουργηθεί ουσιαστικά ένα νέο λιμάνι από το μηδέν, σε μία περιοχή με σοβαρά προβλήματα χωροταξίας και υποδομών, ήδη επιβαρυμένη περιβαλλοντικά. Η τοπική κοινωνία αντιδράει, και ορθώς. Ο ξένος θα μας ρωτούσε τότε «πρέπει τότε να έχετε ξεμείνει εντελώς από λιμάνια στην χώρα σας για να θέλετε πάση θυσία να αναδείξετε την Ελευσίνα» και θα διαπίστωνε «περίεργο αφού έχετε την 13^η μεγαλύτερη ακτογραμμή στον πλανήτη»!

Εμείς που δεν είμαστε όμως ξένοι αλλά ιθαγενείς, κλαίμε, δεν γελάμε. Αν δεχτούμε την λογική ότι πρέπει πάση θυσία να δημιουργηθεί ένας αντίπαλος πόλος στο εμπορικό λιμάνι του Πειραιά, που ανήκει στους Κινέζους, γεωπολιτικούς εχθρούς των ΗΠΑ, τότε δεν γίνεται παρά να σκεφτούμε ότι υπάρχουν χίλιες καλύτερες τοποθεσίες για την εγκατάσταση ενός τέτοιου εμπορικού λιμένα από την κορεσμένη Ελευσίνα και τηνυπερκορεσμένη Αττική. Και επειδή στην Βόρεια Ελλάδα λειτουργεί ήδη η Θεσσαλονίκη, ενώ στην Κεντρική, υποτίθεται, ο Βόλος, η λογική θα έλεγε ότι χρειάζεται ένα λιμάνι στον Νότο, στην Πελοπόννησο.

Στην Πελοπόννησο δεν έχουμε ξεμείνει από λιμάνια, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Έχουμε την Πάτρα, την Κόρινθο, την Καλαμάτα, το Ναύπλιο, το Γύθειο, το Κατάκολο και το Αίγιο. Χωρίς να λογαριάζουμε υπανάπτυκτες περιοχές που, λόγω φθηνής αξίας γης και εγγύτητας με βασικές υποδομές, θα μπορούσαν να υποδεχθούν ένα νέο εμπορικό λιμάνι. Μία τέτοια περιοχή είναι το Δρέπανο Πάτρας. Εντούτοις η Ελληνική πολιτεία εδώ και δεκαετίες έχει απαξιώσει τα λιμάνια μας, τα έχει αποκόψει από τον σιδηρόδρομο και τα έχει εκδιώξει από κάθε αναπτυξιακό σχεδιασμό. Κάποτε όλα τα λιμάνια της Πελοποννήσου ήταν εξαγωγικά και εξυπηρετούσαν τόσο την εθνική όσο και την εθνική οικονομία διευκολύνοντας το εμπόριο, την παραγωγή, προσφέροντας πολλές θέσεις εργασίας. Τώρα είτε αποτελούν κουφάρια, εστίες παραβατικότητας και ναρκωτικών, είτε μετατρέπονται σε μαρίνες, σε τόπους κατανάλωσης για εύπορους πλούσιους.Ένα μεγάλο εργοστάσιο όμως παράγει περισσότερο πλούτο απ’ ότι ολόκληρος ο τουρισμός της Πελοποννήσου μαζί, ενώ ένα μεγάλο λιμάνι όσα δέκα μεγάλα εργοστάσια.

Γιατί να επιλεχθεί το λιμάνι της Ελευσίνας αν ο στόχος είναι η ανάπτυξη του εμπορίου προς την Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη; Η λογική λέει ότι αυτό το είδος εμπορίου εξυπηρετείται άριστα από τα λιμάνια της Βόρειας Ελλάδας που είναι δίπλα στα σύνορα και συνδέονται ήδη τόσο οδικώς όσο και σιδηροδρομικώς. Αν πάλι ο στόχος είναι το διαμετακομιστικό εμπόριο από την Ασία, δηλαδή η εκφόρτωση containersστο λιμάνι από ένα πλοίο για να παραληφθούν από άλλο πλοίο, δεν θα ήταν πιο συνετό να κατασκευαστεί ένα λιμάνι όσο πιο κοντά γίνεται στο κέντρο της Μεσογείου και την διώρυγα του Σουέζ, ώστε τα πλοία ν ’αποφεύγουν τον επικίνδυνο δίαυλο των Κυκλάδων και να μην καταναλώνουν χρόνο και καύσιμα; Η μόνη αιτιολογία που μπορεί να βρεθεί για την παράλογη απόφαση της δημιουργίας νέου λιμένα στην Ελευσίναείναι για να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο η αναπτυξιακή τροχιά της Αττικής, εισβάρος της υπόλοιπης χώρας.

Χρόνια τώρα φωνάζουν στον Βορρά για τον Αθηνοκεντρισμό, που σαν χταπόδι έχει απλώσει παντού τα πλοκάμια του και στραγγίζει την ύπαιθρο, την υποτιμητικά καλούμενη «επαρχία», από κάθε ζωογόνο δύναμη. Εμείς όμως εδώ στον Νότο δεν τους ακούγαμε, ξέραμε καλύτερα. Βολευόμασταν με τα ρουσφέτια στις δημόσιες υπηρεσίες των Αθηνών, με τα χρήματα από τις επιδοτήσεις και τα πανεπιστήμια και τα στρατόπεδα. Τώρα όμως τα πράγματα άλλαξαν, βλέπουμε τα χωράφια να εγκαταλείπονται, τους νέους να μεταναστεύουν και τις επιχειρήσεις να κλείνουν. Οι προσφερόμενες θέσεις εργασίας στα μπιτσόμπαρα, στα ξενοδοχεία και στα χωράφια δεν θα φέρουν τους νέους πίσω, ούτε θα τους πείσουν να κάνουν παιδιά. Τα επιδόματα και οι επιστροφές αγροτικού πετρελαίου δεν θα σώσουν τα εμπορικά μαγαζιά και την αγροτική παραγωγή. Βιομηχανία δεν έχουμε, νέες τεχνολογίες δεν έχουμε. Είμαστε μία περιοχή που ανήκει στον 19^ο αιώνα και φαντασιώνεται ότι μπορεί να επιβιώσει στον 21^ο. Παράνοια και φαντασιοπληξία.Η τροχιά είναι συνεπώς καθοδική. Αν συνεχίσει η Πελοπόννησος σ ’αυτή την λογική, σ ’αυτό το τέλμα, σε λίγα χρόνια θα κατοικείται κυρίως από αγριογούρουνα και τσακάλια. Απαιτείται μία νέα αναπτυξιακή στροφή που θα μας τηλεδιακτινίσει στον 21^ο αιώνα, πρωτίστως από την τοπική αυτοδιοίκηση, αλλά και με την αγαστή συνεργασία του κεντρικού κράτους.

Ω, τι καλύτερος τρόπος για να τηλεδιακτινιστούμε από ένα νέο μεγάλο εμπορικό λιμάνι; Ένα εμπορικό λιμάνι στην Κόρινθο, στο Αίγιο ή στην Πάτρα που θα εξυπηρετούσε το εμπόριο προς την υπόλοιπη Ελλάδα, την Κεντρική και την Δυτική Ευρώπη. Τα λιμάνια της Κορίνθου και του Αιγίου θα μπορούσαν να διασυνδεθούν για ένα ευτελές ποσό με τον σιδηρόδρομο αφού βρίσκονται πλησίον των γραμμών, ενώ το λιμάνι της Πάτρας θα συνδεθεί μόλις βρεθεί λύση για την διέλευση της σιδηροδρομικής γραμμής από το παραλιακό μέτωπο. Η σιδηροδρομική γραμμή στην Βόρεια Πελοπόννησο είναι κανονικού εύρους και συνεπώς συνδέεται άμεσα με την υπόλοιπη χώρα και Ευρώπη, ενώ κατασκευάζεται με τις καλύτερες προδιαγραφές. Αφού ήδη κατασκευάζουμε μία πανάκριβη γραμμή δεν θα ήταν λογικό να χρησιμοποιηθεί στο έπακρο, από συχνά εμπορικά δρομολόγια;

Και γιατί να μην γίνει ένα ακόμη λιμάνι, στην Καλαμάτα ή στο Γύθειο, που θα εξυπηρετούσε το διαμετακομιστικό εμπόριο από την Ασία στην Ευρώπη; Δεν θα απαιτούνταν εδώ αυτοκινητόδρομοι ή σιδηρόδρομοι, παρά μόνο καλές λιμενικές εγκαταστάσεις και βαθιά νερά. Στην Μάλτα έκτισαν ένα λιμάνι κυριολεκτικά στην μέση της θάλασσας που εξυπηρετεί εκατομμύρια containers κάθε χρόνο και φέρνει ανυπολόγιστα έσοδα στην χώρα. Αυτά τα δύο λιμάνια θα μετέτρεπαν την Πάτρα, την Κόρινθο, την Καλαμάτα, το Γύθειο και το Αίγιο από ασήμαντες μικρές πόλεις σε πόλους εμπορίου, παραγωγής και βιομηχανίας. Την Πελοπόννησο από μία περιθωριακή Βαλκανική επαρχία σε κόμβο του διεθνούς εμπορίου. Θα δημιουργούσαν χιλιάδες καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας και θα έφερναν πίσω τα παιδιά μας από την ξενιτιά.

Είναι εύλογο να περιμένουμε ένα Αθηνοκεντρικό κράτος αποτελούμενο από Αθηναίους να θέλει πάση θυσία να καταστήσει την Αττική το κέντρο του κόσμου, ν’ αδιαφορεί εντελώς για την περιφέρεια ή ακόμη και να χαίρεται με την ερήμωση της. Όμως θα πρέπει εμείς ως τοπικές κοινωνίες ν ’αντιδράσουμε στην συνεχιζόμενη ερημοποίηση και φτωχοποίηση της Πελοποννήσου. Είναι προσβλητικό να προτείνεται ολοκαίνουργιο εμπορικό λιμάνι στην Ελευσίνα, να κατασκευάζεται νέα σιδηροδρομική γραμμή και την ίδια ώρα τα λιμάνια μας να σαπίζουν και να προτείνεται η μετατροπή των σιδηροδρομικών γραμμών μας σε ποδηλατοδρόμους. Που αλλού στην Ευρώπη υπάρχει περιοχή τόσο μεγάλη όσο η Πελοπόννησος χωρίς ένα σοβαρό εμπορικό λιμάνι; Χωρίς ένα σοβαρά περιφερειακό πλέγμα σιδηροδρομικών δρομολογίων; Χωρίς μεγάλες βιομηχανίες και επιχειρήσεις με διεθνή παρουσία; Πάνω απ’όλα είναι θέμα τιμής. Έχουμε τιμή ως Πελοποννήσιοι, ή θα ανεχόμαστε συνεχώς να μένουμε εκτός κάθε αναπτυξιακού σχεδιασμού, να υποβαθμίζουν τα λιμάνια μας και καταστρέφουν τις σιδηροδρομικές μας γραμμές; Ας πούμε επιτέλους: όχι, δεν έχουμε ξεμείνει από λιμάνια, αλλά από ανάπτυξη, όραμα, καινοτομία και εξωστρέφεια!

Ο Φίλιππος Παπαδημητρίου είναι επαγγελματίας ελαιοπαραγωγός, φοιτητής νομικής και πρόεδρος της ΑΜΚΕ Το Χαμόγελο του Χωριού.