Όχι άλλες θέσεις εργασίας
Κωνσταντίνα Δελημήτρου
Αν και συνεχίζουμε να έχουμε ένα μύριο ανέργους παρά κάτι, το τραγικό των τεσσάρων περίπου μυρίων σκλάβων με φρικάρει που ελάχιστοι το θίγουν. Η φτωχοποίηση των εργαζόμενων και ο εξαναγκασμός τους σε δουλεία είναι ένα εξίσου μεγάλο ζήτημα που δεν ξεπερνιέται με νέες θέσεις εργασίας σκέτο διότι σε περιπτώσεις, -που πλέον είναι μάλλον ο κανόνας- η εργασία στην Ελλάδα του σήμερα είναι τρομακτικότερη από την ανεργία.
Η ανεργία σού φέρνει φτώχεια, ντροπή και κατάθλιψη. Αυτό όμως που λέμε εργασία στις μέρες μας, σου φέρνει για πλάκα ό,τι πετάει και κινείται από ψυχιατρική και παθολογία. Αν κάποιος καθόταν στ’ αλήθεια να καταγράψει τις πραγματικές συνθήκες εργασίας πια, αν πραγματικά ενδιαφερόταν πόσο έρμαια σαδιστών και ψυχοπαθών έχει καταντήσει η πλειοψηφία των εργαζομένων, θα κατανοούσε πως το να “βολέψεις” κόσμο σε θέσεις εργασίας σήμερα απλά εγκλωβίζει κόσμο στην παράνοια, μεγαλώνει το πρόβλημα μα δεν το λύνει. Και δεν είναι μόνο οι τραγικά χαμηλοί μισθοί. Εργασία σήμερα δεν είναι τίποτε άλλο παρά το εισόδημα του άνεργου με χίλιες φορές περισσότερο κόπο, φόβο και άγχος. Είναι έκθεση σε πλήθος κινδύνων σωματικών και ψυχικών, καθαρό πούλημα σε σκλαβοπάζαρο. Οι άνεργοι παίζει να είναι πολύ πιο προστατευμένοι και ψυχικά υγιείς από τους εργαζόμενους στη σημερινή Ελλάδα.
«Απολύθηκε έγκυος επτά μηνών – Σφοδρές αντιδράσεις. Πρόκειται για την εταιρία VresNET που στη συνέχεια απέλυσε τρεις ακόμα εργαζόμενους που τόλμησαν να μιλήσουν για να υπερασπιστούν τη συνάδελφό τους».
Αυτό που δεν βλέπω να κατανοεί κανείς πέρα από την κάστα μου, είναι πως οι δείκτες ανεργίας σε περιβάλλον κρίσης, είτε ανεβαίνουν είτε κατεβαίνουν, δεν έχουν καμία απολύτως σημασία για την ουσιαστική ευημερία μας. Θέλεις αύριο να σου τιγκάρω θέσεις εργασίας που όμως πληρώνουν 300 ευρώ; Ή μήπως θέλεις πολλές εντελώς καλοπληρωμένες θέσεις που όμως καμιά τους δεν θα πληρώνει; Ή που θα πληρώνει λογικά λεφτά αλλά με μπλοκάκι και το ωράριο θα είναι 12ωρο χωρίς ρεπό; Ή μήπως 3ωρο και 3ήμερο; Σε όλες τις περιπτώσεις, οι δείκτες θα πετάνε στα σύννεφα, θα έχουν όλοι καταχωρηθεί εργαζόμενοι -άρα λυμένο πρόβλημα- και μετά θα αναρωτιέσαι τι έχουν τα έρμα και σου ψοφάνε.
Το διαζύγιο των “αρχόντων” από την καθημερινότητα είναι χοντροθεματάρα παντού. Ειδικά όμως εδώ, το τίμημα είναι μεγάλο και δεν μπαλώνεται έτσι απλά ανακοινώνοντας νέες θέσεις και “χτυπώντας” την ανεργία τόσο πολύ ηλίθια. Όταν, ακούγοντας διάφορα για έναν πολιτικό, πέφτω στην κλασική αναφορά για τα ένσημα που έχει ή δεν έχει κολλήσει, για μένα αυτό δεν είναι λαϊκισμός. Είναι βασικό ζητούμενο της θέσης του. Είναι η μία και μοναδική του σύνδεση με εμένα και την καθημερινότητά μου. Αν ανήκουμε στο ίδιο είδος. Αν ρε παιδί μου, ο ποδοσφαιριστής σου έχει πόδια. Αναγνωρίζω ότι δύσκολα θα πετύχω πολιτικό που να έχει δουλέψει και μάλιστα για βιοποριστικούς λόγους όπως η πλειοψηφία της πλέμπας που υποτίθεται εκπροσωπεί και υπερασπίζεται, μα ακόμη κι αν έχει υπάρξει έστω λίγες ώρες σε αυτό το τρομακτικό πράγμα που ονομάζουμε εργασιακό περιβάλλον σήμερα και δη, ως απλός υπάλληλος ή εργάτης, εμένα μου αρκεί.
Για το μέσο εργαζόμενο, κρίση-ξεκρίση, έχοντας το κουσούρι να δουλεύει για τα προς το ζην, αυτό είναι από μόνο του μανίκι. Διότι εάν δεν δουλέψει δεν ζην. Τόσο απλά. Αυτό και μόνο το γεγονός σε εξαναγκάζει σε πολύ βάρβαρη καθημερινότητα. Ακόμη κι αν όλα λειτουργούν ρολόι, ακόμη κι αν δουλεύεις για τον Δαλάι Λάμα, ακόμη κι αν ο φόρτος εργασίας δεν είναι εξωπραγματικός, ακόμη κι αν δεν έχεις απ΄ όξω ουρά τους αντικαταστάτες να περιμένουν με το μισό μισθό για το πρώτο σου λάθος, ακόμη κι αν ο μισθός σε φτάνει μέχρι τέλη του μήνα και πληρώνεσαι μάλιστα και στην ώρα σου, πάντοτε θα έχεις πολύ περιορισμένους πόρους, πάντοτε θα είσαι πολύ φοβισμένος και αγχωμένος ενώ θα έχεις καθημερινά πολλά περισσότερα να κάνεις, περιορισμένες λύσεις και μηδέν ελεύθερο χρόνο. Πράγματα που από μόνα τους κάνουν την εργασία για έναν χαμηλόμισθο μια ούτως ή άλλως, δύσκολη υπόθεση. Πόσο μάλλον τώρα πια, που τίποτε από τα παραπάνω δεν είναι δεδομένο.
Ειδικά, αν ανήκεις στους πολύ “τυχερούς” που θα σου κάτσει κι ένα κορεσμένο επάγγελμα ή μια ηλικία πάνω από 35, το λάθος φύλο/χρώμα/καταγωγή, μια εμφάνιση ένα τσικ πιο έξω από τα αποδεκτά πρότυπα, τίποτα ανήλικα πιτσιρίκια, μικρή ανοχή στις προσβολές, όχι μεταφορικό μέσο, κάνα διαζύγιο, μερική απασχόληση ή ένας μισθός που δε σε φτάνει. Καταλαβαίνεις λοιπόν, πως μιλάμε για μια καθημερινότητα που ούτε στον χειρότερο εφιάλτη σου δεν είχες φανταστεί.
Λίγα νούμερα; Παρατήρησε πόσο στεγνά και όμορφα τα λένε άμα είσαι απ΄έξω: το 66% των ιδ. υπαλλήλων δεν ξέρει αν θα έχει μισθό το επόμενο εξάμηνο και 3 στους 4 δηλώνουν ότι ο εργοδότης τους δεν σέβεται τα νόμιμα δικαιώματά τους. Κατάλαβες. Α, και το καλύτερο, το 37% των εργαζομένων έχει καθυστερήσεις στο μισθό. Τον άθλιο μισθό, θυμίζω. Ή μάλλον, τα αποκαΐδια του μετά από κερατιάτικα και χαράτσια. Τα νούμερα όμως δεν έχουν όλοι τα εφόδια να τα μεταφράσουν σε καθημερινότητα.
«Σε μια πρωτοφανή καταγγελία προέβη ο Σύλλογος Ιδιωτικών Υπαλλήλων αποκαλύπτοντας πως εργαζόμενοι οδηγούνται συνοδεία μπράβων στα ΑΤΜ ώστε να κάνουν ανάληψη του νόμιμου μισθού που τους έχει κατατεθεί στην τράπεζα, υποχρεωτικά από το νόμο, και στη συνέχεια να τον επιστρέψουν στον εργοδότη για να τους καταβληθεί μέρος αυτού».
Και αυτή καθαυτή η δουλειά σου; Λίγοι έχουν ζήσει στο πετσί τους τα σουρεαλιστικά που οφείλεις να κάνεις καθημερινά ως εργαζόμενος για να κερδίσεις τα προς το ζην. Οι άγραφοι κανόνες στη δουλειά και δη στις κακοπληρωμένες και σπάνιες δουλειές της κρίσης, είναι πολύ διαφορετικοί από εκείνους της πραγματικής ζωής. Πράγματα που θα ήταν τουλάχιστον γελοία οπουδήποτε αλλού στην καθημερινότητά σου, στη δουλειά σήμερα, πρέπει να τα υποστείς αδιαμαρτύρητα. Ή μάλλον, να τα κάνεις και με καμάρι. Μιλάω κάθε μέρα με φίλους που έμειναν πίσω και πραγματικά ανατριχιάζω από τη φρίκη. Ας πούμε, οχτάωρα ολόκληρα αυστηρής ορθοστασίας με υποχρεωτικά τακούνια διότι απλά απαγορεύεται το “καθισιό” ή βάρδια χωρίς φαγητό, διότι οι χώροι της εργασίας είναι όλοι “βιτρίνα” και “δεν γίνεται να σε βλέπουν οι πελάτες να τρως”. Ρούχα που μισείς, πονεμένο πρόσωπο από το χαμόγελο, καθημερινές προσβολές και ασυγκράτητος, επίπονος υπερενθουσιασμός για δουλειές που μοιάζουν αιρέσεις – που οφείλεις δηλαδή να μάθεις τη “βίβλο” τους, τους κανόνες, τη “γλώσσα”, τον “ιερό” τους σκοπό, μόνο και μόνο για να συνεχίσεις να έχεις έναν μισθό. Αν πληρωθείς.
Σε άλλες περιπτώσεις, πρέπει να δείχνεις ότι εργάζεσαι διαρκώς και σκληρά, ακόμη κι αν δεν έχεις πελάτη ή τίποτε απολύτως να κάνεις. Εργαζόμενοι που περνούν οχτάωρα ολόκληρα κάνοντας απολύτως τίποτα και ψάχνοντας εναγωνίως να βρουν μια οποιαδήποτε ασχολία για να μην φαίνονται αδρανείς μα απαραίτητοι διότι χρειάζονται τη δουλειά. Κι αρκετοί απ΄αυτούς, όχι μόνο τα καταφέρνουν να κρύβουν την απραξία τους, μα αναγκάζονται να κάθονται κιόλας κάθε μέρα ως τη νύχτα για να σιγουρέψουν την αναγκαιότητα της θέσης τους. Κι απ΄την άλλη, δουλειές που θες σαράντα ώρες και βάλε συνεχόμενες για να βγάλεις την παραγωγή και αυτό να θεωρείται απόλυτα φυσιολογικό. Και κακοπληρωμένο.
Ακόμη χειρότερα, οι παράλογες απαιτήσεις και η απροκάλυπτη πια αγένεια των εργοδοτών είναι τίποτε μπροστά στο πόσο έρμαιο είσαι στους εξίσου φοβισμένους προϊσταμένους και συναδέλφους. Σε περίοδο κρίσης, το εργασιακό περιβάλλον μοιάζει ακριβώς σαν αρένα. Όχι ότι δεν ήταν πριν, όμως πλέον τα προσχήματα δεν έχουν λόγους ύπαρξης. Η επιβίωση είναι το μόνο ζητούμενο. Πλέον, “συνεργασία”, “ομαδική δουλειά” και “συναδελφική αλληλεγγύη” είναι πράγματα που ακούς μόνο απ΄όσους ήταν πάντα έξω από όλο αυτό και μόνο από όσους δεν έχουν ποτέ ριχτεί σε αυτή την αρένα να επιβιώσουν. Τι ώρα έπιασες δουλειά, τι ώρα έφυγες, αν παραπονιέσαι ικανοποιητικά για το φόρτο της θέσης σου -άρα πάρε να κάνεις κι άλλα-, πόσα ξενύχτια έχεις κάνει στη δουλειά, πόσες άδειες πήρες, πότε και γιατί. Όλα κρίνονται κάθε δευτερόλεπτο από άγρυπνα μάτια γύρω σου, που καραδοκούν όχι το λάθος, αλλά το εάν η γυναίκα του Καίσαρα σήμερα δείξει λίιιγο παραπάνω αστράγαλο. Αν ναι, κάηκε.
Ναι, σαφώς και υπάρχουν καλά παραδείγματα, όμως είναι τόσο σπάνια όσοι οι πολιτικοί που πραγματικά αντιλαμβάνονται τι σημαίνει καθημερινότητα για την πλέμπα. Ξέρω πολύ καλά τι σημαίνει ανθρώπινη επιχείρηση, στοιχειωδώς ανθρώπινες συνθήκες και πόσο ουτοπία είναι η ψυχική ηρεμία στη δουλειά. Δεν το είχα σχεδόν ποτέ, μα μεγαλώνοντας φρόντισα να έχω την πολυτέλεια να το διεκδικώ και μάλιστα δυναμικά, χωρίς καμία παραχώρηση. Ξέρω όμως ακόμη πιο καλά πως εάν οι συνθήκες μου επέβαλαν να εργάζομαι σε μια οποιαδήποτε εργασία στην Ελλάδα του σήμερα, και δη σε μια ανειδίκευτη και χειρωνακτική εργασία, το να είμαι ανάμεσα στο εκατομμύριο των ανέργων, ίσως να ήταν μια κρυφή ανακούφιση μπροστά στο τρομακτικό συναίσθημα να με πανηγυρίζουν λύση ενώ με ξαπόστειλαν με περισσότερα προβλήματα και έρμαιο στα χέρια κάθε φτωχοδιάβολου.
