Σάββατο, 5 Οκτωβρίου, 2024
ΕΛΛΑΔΑΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Τραγουδώντας τις «Αρκαδίες» – Το Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου στη Ζάτουνα η συναυλία με έργα του Μίκη

Η συναυλία πραγματοποιείται με την υποστήριξη της ΚΕ του ΚΚΕ

Τρία χρόνια χωρίς τον Μίκη Θεοδωράκη και το Σάββατο 14 Σεπτέμβρη στη Ζάτουνα Αρκαδίας, το χωριό όπου είχε εξοριστεί ο συνθέτης με την οικογένειά του κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, θα πραγματοποιηθεί συναυλία με την υποστήριξη της ΚΕ του ΚΚΕ.

Τραγουδούν οι Τάσος Αποστόλου και Ιωάννα Φόρτη, και στο πιάνο θα βρίσκεται ο Αχιλλέας Γουάστωρ.

Στη συναυλία θα ακουστούν έργα που έγραψε ο Μ. Θεοδωράκης στη Ζάτουνα: «Πνευματικό Εμβατήριο» («Αρκαδία V») του Αγγελου Σικελιανού, «Χάρης 1944» («Αρκαδία VIII») του Μανώλη Αναγνωστάκη, «Η μητέρα του εξόριστου» («Αρκαδία IX») του Κώστα Καλαντζή. Αλλά και τραγούδια από τις υπόλοιπες «Αρκαδίες», μερικά σε πρώτη εκτέλεση.

Με την επιβολή της δικτατορίας ο Μίκης Θεοδωράκης περνά στην παρανομία. Η μουσική του απαγορεύεται με ειδικό διάταγμα, το 13/1-6-1067 του Οδυσσέα Αγγελή. Συμμετέχει στο Πατριωτικό Μέτωπο και ορίζεται πρόεδρός του. Συλλαμβάνεται και φυλακίζεται, αρχικά στη Γενική Ασφάλεια στην Μπουμπουλίνας και στη συνέχεια στις φυλακές Αβέρωφ. Το 1968, χάρη σε διεθνείς πιέσεις, ο Μίκης αποφυλακίζεται και τίθεται σε κατ’ οίκον περιορισμό στο Βραχάτι.

Η περίοδος αυτή αποδεικνύεται πολύ δημιουργική για τον ίδιο, καθώς συνθέτει αρκετά σπουδαία έργα, όπως τα «Τραγούδια του Ανδρέα», τα «Επιφάνεια – Αβέρωφ» σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη, τη «Νύχτα Θανάτου» σε στίχους Μάνου Ελευθερίου. Παράλληλα, ολοκληρώνει τον κύκλο τραγουδιών «Λαϊκά», πάλι σε στίχους Μάνου Ελευθερίου, και, τέλος, συνθέτει το πολύ σπουδαίο έργο «Κατάσταση Πολιορκίας», σε ποίηση Ρένας Χατζηδάκη.

 

Το καθεστώς φοβάται πιθανή απόδραση του Θεοδωράκη στο εξωτερικό και έτσι αποφασίζει τον Αύγουστο του 1968 να τον εξορίσει μαζί με την οικογένειά του σε ένα μικρό χωριό της ορεινής Αρκαδίας, τη Ζάτουνα, όπου κατοικούσαν 20 οικογένειες. Τη φύλαξή του είχε αναλάβει ολόκληρη διμοιρία χωροφυλάκων. Του επιτρέπουν να βγει μόνο για 4 ώρες τη μέρα, πάντα βέβαια με τη συνοδεία της αστυνομίας. Δεν επιτρέπεται να επικοινωνεί με τον κόσμο, να διατηρεί αλληλογραφία, να διαβάζει βιβλία και περιοδικά.

Κι όμως, και σ’ αυτές τις συνθήκες δεν σταματά να δημιουργεί. Εκεί, σ’ αυτό το χωριό, έως τον Οκτώβρη του 1969, οπότε μεταφέρθηκε στις φυλακές του Ωρωπού, συνέθεσε 11 κύκλους τραγουδιών με τίτλο «Αρκαδίες», σε ποίηση δική του, Μάνου Ελευθερίου, Ανδρέα Κάλβου, Αγγελου Σικελιανού, Τάκη Σινόπουλου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Νότη Περγιάλη και Κώστα Καλατζή, και τη μουσική της ταινίας «Ζ» του Κώστα Γαβρά. Σε μήνυμά του εκείνα τα δύσκολα χρόνια αναφέρει: «Σαν πνευματικός δημιουργός, επιτελώντας το λαϊκό λειτούργημά μου, συνέθεσα και εδώ στη Ζάτουνα έξι κύκλους τραγουδιών, που τους ονομάζω “Αρκαδίες”. Αυτά τα τραγούδια που γράφω τώρα, όπως εκείνα που θα γράψω και αύριο, είναι αφιερωμένα σε σας, δηλαδή σε όλους τους ανθρώπους που πιστεύουν στον άνθρωπο, που πιστεύουν στη ζωή, στο δίκιο, στη δημοκρατία και την ελευθερία και που έχουν τάξει σκοπό της ζωής τους τον αγώνα για την υπεράσπισή τους. Αφιερώνονται ιδιαίτερα στους Ελληνες αγωνιστές της ελευθερίας και στους ξένους φίλους του λαού μας, που μας συμπαραστέκονται στον δύσκολο αγώνα μας».

Οι αστυνομικοί γίνονται το …κοινό που ακούει για πρώτη φορά αυτές τις μελωδίες του Μίκη. Και, βέβαια, παρά τις απαγορεύσεις, καταφέρνει με διάφορους τρόπους να στέλνει μαγνητοταινίες με τα καινούργια έργα στο εξωτερικό, τα οποία μεταδίδονται από ξένους σταθμούς και ακούγονται στην Ελλάδα.

Κλείνουμε το μικρό τούτο αφιέρωμα στις «Αρκαδίες» με το μήνυμα που έστειλε ο Μίκης το 1972 από την Ιταλία στην ελληνική νεολαία, με αφορμή τον «Χάρη 1944» του Μ. Αναγνωστάκη, που αναφέρεται σε έναν νεαρό ΕΠΟΝίτη από τη Θεσσαλονίκη ο οποίος σκοτώθηκε το 1944: «Ακολουθήστε τον δρόμο του Χάρη. Για να ξεχυθεί και πάλι το πλήθος αβάσταχτο στους δρόμους. Για να ανεμίσουν και πάλι οι σημαίες. Για να μαστιγώσει ξανά ο αέρας τα λάβαρα. Για να κυματίσουν ξανά μέσα στο χάος τραγούδια. Ο Χάρης ζει. Ο Χάρης ζει και τραγουδά. Φωνάζει άφοβα μπροστά στα μούτρα των τυράννων… Ο Χάρης παλεύει – ο Χάρης οργανώνεται και οργανώνει. Ο Χάρης χτυπά αδιάκοπα, ξέφρενα, αλύπητα. Ο Χάρης γνωρίζει ότι θα κατακτήσει τη λευτεριά του με το όπλο στο χέρι…».